Η Κρήτη έχει μία από τις παλαιότερες και πιό εύγευστες γαστρονομικές παραδόσεις στον κόσμο, μια παράδοση γεύσεων, αρωμάτων, συστατικών και στύλ που ξεκινάει από τα προιστορικά χρόνια και φτάνει μέχρι σήμερα.
Για τους Κρητικούς το μυστικό της μακροζωίας είναι πολύ απλό.
Οι Κρητικοί τρέφονται με προιόντα που παράγονται στη γη τους που σημαίνει ότι τρώνε άφθονα λαχανικά, βότανα, φρούτα και δίνουν γεύση στο φαγητό με φυτά και βότανα από τα βουνά του νησιού όπως θυμάρι, ρίγανη και ο βασιλικός, ενώ σχεδόν πάντα το συνοδεύουν με κρασί από τους τοπικούς αμπελώνες.Τα σταφύλια, οι σταφίδες, τα πορτοκάλια κ.τ.λ είναι μέσα στον τρόπο ζωής.
Οι Κρητικοί καταναλώνουν επίσης μεγάλες ποσότητες ψαριών που περιέχουν ω-3 λιπαρά οξέα.Ένα προιόν που παράγει σε αφθονία η Κρήτη είναι οι ελιές.Η κατανάλωση ελαιολάδου συνδέεται άμεσα με την καλή υγεία των κατοίκων.
Στην Κρητική διατροφή το βασικό λίπος είναι παραδοσιακά το ελαιόλαδο ακόμα και σε έντονα μεγάλες ποσότητες.Οι ντόπιοι το χρησιμοποιούν στην μαγειρική, τις σαλάτες, ακόμα και πάνω στο ψωμί για πρωινό.
Το λάδι αποτελεί την βάση της Κρητικής και Ελληνικής διατροφής και χρησιμοποιείται στα περισσότερα πιάτα αντικαθιστώντας το βούτηρο ή τα υπόλοιπα είδη λαδιού που χρησιμοποιούνται στα υπόλοιπα μέρη του κόσμου.
Η θρεπτική αξία του ελαιόλαδου είναι τεράστια καθώς ίσως είναι το πιο ισχυρό αντιοξειδωτικό της φύσης, προστατεύοντας το σώμα από οξείδωση και την ανάπτυξη ελεύθερων ριζών που προκαλούν σοβαρές ασθένειες.
Κρητικό ελαιόλαδο
Το λάδι που βγαίνει από τον συνθλιμένο καρπό της ελιάς έχει αποδειχτεί πολύτιμο δώρο της φύσης.
Η αρχαία γη της Κρήτης φιλοξενεί 30 εκατομμύρια δέντρα και οι Κρήτες κάνουν πλήρη χρήση των άφθονων καρπών.
Οι Έλληνες ήταν οι πρώτοι που καλλιέργησαν το ελαιόδεντρο γύρω στα 2.500π.Χ και κατά την διάρκεια της Μινωικής εποχης στην Κρήτη το ελαιόλαδο αποτέλεσε το θεμέλιο της Κρητικής οικονομίας.
Όπως φάνηκε από αρχαιολογικές ανακαλύψεις στην Κνωσσό, από την Μινωική εποχή, μάζευαν ελιές και παρήγαγαν λάδι αποθηκεύοντας το σε πήλινες κανάτες και αμφορείς και συχνά εξαγόταν στα νησιά του Αιγαίου και της κεντρικής Ελλάδας.
Σήμερα οι Κρητικοί εξακολουθούν να τρώνε πολύ περισσότερο ελαιόλαδο από οποιονδήποτε άλλο στον κόσμο, και όπως αποδείχθηκε από μία διάσημη μελέτη είναι οι πιό υγιείς και μακροβιότεροι άνθρωποι.
Η ελιά και οι ευλογημένοι καρποί της από το παρελθόν εώς και σήμερα είναι ακόμα σύμβολο γνώσης, ειρήνης, υγείας και δύναμης.
Το ελαιόλαδο περιέχει ως επί το πλείστον μονοακόρεστα λιπαρά οξέα(ωφέλιμα για την υγεία και αντοχή στην οξείδωση), και έχει εξαιρετική ισορροπία σε ω-3 με ω-6 λιπαρά οξέα.Η σημασία της ισορροπίας και της αναλογίας είναι πολύ υψηλή.
Από την κατανάλωση ωμέγα-3 λιπαρών οξέων μπορεί να αλλάξει η φυσιολογία του ανθρώπου.
Το ωμέγα-6 λιπαρά οξέα(όταν η κατανάλωση τους είναι πολύ υψηλή) μπορεί να οδηγήσει σε φλεγμονή, θρόμβωση και στένωση των αγγείων.
Αξίζει να σημειωθεί οτι το ελαιόλαδο περιέχει πολύ λιγότερα ωμέγα-6 λιπαρά οξέα σε σύγκριση με άλλα φυτικά έλαια όπως το αραβοσιτέλαιο και το σογιέλαιο.
Κρητικό μέλι
Από τα προιστορικά χρόνια, οι Κρήτες ήταν εξοικειωμένοι με το μέλι και το συμπεριλάμβαναν στην διατροφή τους.
Για πολλούς αιώνες το μέλι ήταν η μόνη γνωστή γλυκαντική ουσία.Οι Ολύμπιοι Θεοί τρέφονταν με νέκταρ και αμβροσία.
Ο Αρισταίος,γιός του Απόλλωνα και της Κυρίνης ήταν ο ιδρυτής της μελισσοκομίας και είχε γίνει αθάνατος γιατί η Γαία και οι Ώρες που τον φρόντιζαν, τον έτρεφαν με αμβροσία.
Η Κρήτη είναι ένας τόπος πλούσιος σε φυτά όπως θυμάρι, φασκόμηλο, ρίγανη, πεύκα, ακακία, ευκάλυπτο και φυσικά τα καλλιεργούμενα εσπεριδοειδή.
Το θυμαρίσιο μέλι θεωρείται ιδιαίτερη κατηγορία λόγω του αρώματος και της γεύσης που έχει.
Σταμναγκάθι
Για εκατοντάδες χρόνια οι Κρητικοί έτρωγαν άγρια χόρτα ακόμα και από τα πιό απομακρυσμένα βουνά.
Πολλά άγρια χόρτα συμπεριλαμβάνοντας και το σταμναγκάθι,οι Κρητικοί τα βράζουν και τα τρώνε με αλάτι, λάδι και λεμόνι.
Οι Κρήτες βράζανε το σταμναγκάθι ως φάρμακο για τον πόνο και το στομάχι.
Είναι γνωστό για την προστασία του πεπτικού συστήματος από διάφορες ασθένειες όπως το ήπαρ, η χοληδόχος κύστη και οι νεφρικές ανεπάρκειες.
Τρώγοντας το ωμό είναι ιδανικό για την αποτοξίνωση του ήπατος.Μειώνει την γλυκόζη στο αίμα καθώς είναι και ένα φυσικό διουρητικό.
Από την αρχαιότητα το σταμναγκάθι έχει χρησιμοποιηθεί σα φάρμακο αναγνωρισμένο ως αντισηπτικό και αντιρευματικό.
Κρητικά κρασιά
Η Κρήτη διαθέτει μια παράδοση στο κρασί 4.000 ετών.Τα αρχαιότερα ευρήματα του παλαιότερου αμπελώνα στην Ευρώπη που βρέθηκαν στην περιοχή Κάτω Ζάκρου επιβεβαιώνουν τα παραπάνω.Το παλαιότερο οινοποιείο ανακαλύφθηκε κοντά στις Αρχάνες ηλικίας άνω των 3.500 ετών.
Η μακρά περίοδος ένδοξης ιστορίας του νησιού περιλάμβανε πάντοτε το κρασί ως προιόν που συνδέεται άρρηκτα με την καθημερινή ζωή και η συμμετοχή σε εκδηλώσεις αμπελοκαλλιέργειας και φεστιβάλ κρασιού αποτελεί μέρος μιάς αιώνιας και μακράς παράδοσης που έχει ζήσει εώς την εποχή μας.
